Γ. Ρίτσος - Οἱ νεκροὶ κ᾽ ἐμεῖς

Σήμερα 17 Νοεμβρίου, επέτειος της Εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973, αλλά - λίγο βιαστικά - θα πάω λίγα ακόμη χρόνια πιο πίσω τότε που ο Γ. Ρίτσος έγραφε σε κατ' οίκον περιορισμό, στο Καρλόβασι της Σάμου, το ολιγόστιχο ποίημα με τίτλο «Οἱ νεκροὶ κ᾽ ἐμεῖς» από την τριπλή ποιητική συλλογή «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα». Μια συλλογή έκφρασης πικρίας, μια καταγγελία κατά του καθεστώτος, που και για αυτό τον λόγο εκδόθηκε πρώτη φορά μονάχα στην Γαλλία.  

ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ Κ᾽ ΕΜΕΙΣ

Τοὺς πεθαμένους τοὺς βαλσάμωσαν. Κάθε τόσο τοὺς ἄλλαζαν ροῦχα.
Τοὺς ἔβγαζαν περίπατο μὲ τὶς καρότσες ὣς τὰ κρεοπωλεῖα,
ὣς τὸ φουρνάρικο καὶ τὸ ταχυδρομεῖο. Τοὺς γύριζαν πίσω τὸ δείλι.
Τοὺς συνηθίσαμε. Πολλὲς φορὲς τοὺς χαιρετούσαμε. Δὲν ξέραμε, ἀλήθεια,
ποιοί ᾽ταν οἱ πεθαμένοι, αὐτοὶ ἢ ἐμεῖς; Ἐκεῖνο ποὺ μᾶς πείραζε μόνο
εἴτανε τ᾽ ἄκαμπτα, ἀρυτίδωτα παπούτσια τους, καὶ τ᾽ ὅτι, μιὰ μέρα,
εἴδαμε σπόρους καὶ πορτοκαλόφλουδες πάνω στὰ γόνατά τους.
Ἀπὸ τότε,
ὅταν τοὺς βγάζουν τὸ μεσιμεράκι βόλτα, δὲ γυρίζουμε διόλου νὰ δοῦμε.

31.Ι. 69

Νεκροί που τους βαλσάμωσαν και τους άλλαξαν τα ρούχα...Πόσοι να είναι άραγε; Πόσους νεκρούς βλέπουμε και σήμερα που τους φόρεσαν αυτά τα αρυτίδωτα παπούτσια; Πόσους νεκρούς περιφέρουν με τα σημάδια της απληστίας και τις χειραγώγησης στα γόνατά τους; Πόσες τίμιες ιδέες και πόσα συνθήματα και αυτά βαλσαμώθηκαν και πλέον δεν ξέρουμε μήτε αν οι «πεθαμένοι» τελικά είμαστε εμείς;

Κάθε επέτειος μια ευκαιρία για εμάς να θυμηθούμε τους αληθινούς νεκρούς ως ζωντανούς, μα και μια ευκαιρία ακόμη για να βγάλουνε άλλη μια φορά περίπατο τα ταριχευμένα και αλλοτριωμένα άψυχα πτώματά τους, με τον κίνδυνο να τα χαιρετήσουμε ξανά χωρίς να προσέξουμε τους «σπόρους» και τις «πορτοκαλόφλουδες» στα γόνατά τους...

α.α.

Επίσης από την ίδια συλλογή:
Ύσταστος Οβολός
Με αυτές τις πέτρες