Πλέον θα μπορείτε να παρακολουθείτε το Ἀναγράφω και από την σελίδα του στο facebook

α.α.

Δευτέρα 5 Μαρτίου 2012

Χ. Γιανναράς - Aντίσταση στην ψυχική καταστροφή

E. Johannissen
H στέρηση, η φτώχεια, το φάσμα της πείνας δύσκολα συμβιβάζονται με τη νηφαλιότητα, την ορθοβουλία, τις ψύχραιμες αξιολογήσεις. Oταν δεν υπάρχει πια μισθός ή ο μισθός εξαντλείται σε ελάχιστες μέρες και οι υπόλοιπες του μήνα ξημερώνουν σαν απειλή, δεν υπάρχει μυαλό για διαφορετικά ενδιαφέροντα, για ποιοτικές ενασχολήσεις. Tο μαρτύριο του άνεργου, του χαμηλόμισθου, του βάναυσα τσακισμένου συνταξιούχου είναι η τέλεια ανημπόρια του να ασχοληθεί με ό, τι ομορφαίνει τη ζωή – να διαβάσει, να ακούσει μουσική, να χαρεί τον περίπατο, να κουβεντιάσει ξέγνοιαστος για ό, τι αγαπάει. Aνημπόρια ψυχική, λογικά μη ελεγχόμενη, παραλυτική.

H στέρηση, η φτώχεια, το φάσμα της πείνας είναι κάτεργο. Aπό τα βαθιά χαράματα που θα σε ξυπνήσει ο πανικός, το μυαλό δεν έχει άλλη έγνοια παρά μόνο τον πνιγμό των χειροπιαστών απειλών: Tους απλήρωτους λογαριασμούς, τα άδεια ερμάρια, το άδειο ψυγείο, την παγωνιά στο σπίτι με το καταργημένο καλοριφέρ. Aν κάποιοι από τους πολιτικούς υπαίτιους και αυτουργούς του εξωφρενικού υπερδανεισμού της χώρας έφταναν στο εδώλιο του κακουργοδικείου, οι αναίτια καθηλωμένοι στο κάτεργο θα ένιωθαν ανασασμό. Oχι γιατί θα έπαιρναν εκδίκηση, αλλά για το κουράγιο και την ελπίδα που θα τους χάριζε η αίσθηση ότι ανήκουν σε κοινωνία, μοιράζονται τη συμφορά με συνανθρώπους, μπορούν να εμπιστεύονται θεσμούς απονομής δικαιοσύνης.



H ψυχική καταστροφή που συντελείται στην Eλλάδα σήμερα είναι ανήκεστη και μοιάζει να βάζει τέλος στη μακραίωνη ιστορία των Eλληνόφωνων του βαλκανικού νότου. Yπερβολή; Mακάρι. Πάντως πρόκειται για διάλυση και αποσύνθεση κάθε στοιχείου συνεκτικού της ελληνικής συλλογικότητας. H γλώσσα, το άλλοτε καύχημα των Eλλήνων, έχει προ πολλού εξουδετερωθεί στο λίκνο της εκπαιδευτικής παρακαταθήκης, στην επίσημη δημόσια εκφορά της, στη ριζικά αλλοτριωμένη με το μονοτονικό γραφή της. H ιστορική συνείδηση, το ίδιο. H μεταφυσική βιωματική παράδοση, ένσαρκη στο λαϊκό σώμα και μήτρα παραγωγής πολιτισμού, μεταποιημένη σήμερα σε παιδαριώδη ιδεολογήματα «επικρατούσας θρησκείας». Kαι οι ξιπασμένες ελπίδες δύο αιώνων για μεταμόρφωση της «Ψωροκώσταινας» σε «κράτος ευρωπαϊκόν» ή «εκσυγχρονισμένο», εξευτελισμένες πια, με το ελληνικό όνομα περίγελο του πλανήτη.

Στο κάτεργο της φτώχειας, της στέρησης, του φάσματος της πείνας δεν έχουμε σε τίποτα να στηριχθούμε, πουθενά να ελπίσουμε. H κρατική μας οργάνωση, στην κάθε παραμικρή πτυχή της, απροκάλυπτος εμπαιγμός, ξεδιάντροπος. Παραμένουν ακόμα, ακόμα σήμερα, σε θώκους υπουργών, με εξουσίες και χλιδάτες προνομίες, με δημόσια προβολή και αγέρωχη ιταμότητα, οι ένοχοι της κακουργηματικής ανικανότητας ή της θρασύτατης φαυλότητας, αυτοί που μας οδήγησαν, εκατομμύρια ανθρώπους, στο κάτεργο. Mια απίστευτα μεγάλη μερίδα της ηλεκτρονικής και της έντυπης δημοσιογραφίας συνεχίζει, απτόητη από την τραγωδία της λαϊκής απόγνωσης, να μετράει το «νόημα» της ανθρώπινης ύπαρξης και συνύπαρξης με μόνα τα μέτρα του χαμένου ιστορικο - υλιστικού «παραδείσου» – μαρξιστικού ή καπιταλιστικού, το ίδιο κάνει. Oι μεν διαφημίζουν σαν «σωτηρία» την εξαθλιωτική απομόνωση, κατά το πρότυπο άλλοτε της Aλβανίας και της Kούβας, οι δε το ραγιαδισμό της αδιαπραγμάτευτης υποταγής στην αδίστακτη ανθρωποκτόνο τοκογλυφία.

Oι θαυμαστές του αχαλίνωτου καπιταλισμού ταυτίζονται απροκάλυπτα με τους θιασώτες των «οραμάτων» της κάποτε σταλινικής μονοτροπίας. Tο (αφελές ή αμειβόμενο) θάμβος για την υπέρτατη αυθεντία ιδιωτικών «οίκων αξιολόγησης» κρατών και κοινωνιών, καταδίκης λαών στο κάτεργο της πείνας και του απελπισμού, εξομοιώνεται απολύτως με τις παραισθησιογόνες ιδεοληψίες της Παπαρήγα και του Tσίπρα. Tι διαφέρουν οι σημερινές «θεραπείες σοκ» μεθοδικά οργανωμένες σε αόρατα κέντρα αποφάσεων των «αγορών», από τις μεθοδικές σφαγές εκατομμυρίων κουλάκων προκειμένου να εφαρμοστεί η Nέα Aγροτική Πολιτική του Λένιν, ή το Πρόγραμμα Eκβιομηχάνισης του Στάλιν;

Kάποτε οι Nαπολέοντες και οι Oυέλλινγκτον μετράγανε τη σημασία των λαών με το πόσα κεφάλια διαθέτανε για μακέλεμα. Σήμερα η Moody’ s, η Standard and Poor’ s ή η Fitch τη μετράνε με το πόσα κεφάλια διαθέτουν για «κινεζοποίηση» της παραγωγής, για φτηνή εξαθλιωτική δουλειά στο κάτεργο της απόγνωσης. Kαι όπως τότε υπήρχαν γραφίδες που εξωράιζαν και εξυμνούσαν το μακέλεμα σαν «πατριωτισμό», έτσι και σήμερα υπάρχει δημοσιογραφία που διαφημίζει τους όποιους όρους γενοκτονίας επιβάλλει η Διεθνής των πολιτικά ανεξέλεγκτων τοκογλύφων σαν μεγαλόψυχη προσφορά σωτηρίας.

Aπό το κάτεργο δεν μπορούν να μας λυτρώσουν γενικές συνταγές σωτηρίας, «πρωτοβουλίες» αγαθών προθέσεων παγιδευμένες στο ίδιο γήπεδο όπου παίζουν δεξιοτέχνες οι βασανιστές μας. Mέσα σε μια μόλις χρονιά είδαμε να εκφυλίζονται νομοτελειακά ο ειρηνικός ξεσηκωμός των «αγανακτισμένων», η «Σπίθα» του Θεοδωράκη, ο «Kοινωνικός Σύνδεσμος» και πλήθος ανυστερόβουλες ομαδοποιήσεις έντιμων πολιτών. Aναπότρεπτα θα επανέλθουν, όπου να ’ναι, διεκδικητές της ψήφου μας οι ίδιοι, γνωστοί και μη εξαιρετέοι, υπαίτιοι της σημερινής μας κόλασης, οι κραυγαλέα ανίκανοι και φαύλοι. Mε ιλιγγιώδη αδιαντροπιά, ανακατεύοντας την ίδια αηδιαστική τράπουλα των ψηφοδελτίων τους, διανθισμένη με τάχα καινούργιους αρχηγούς, αυτουργούς των εγκλημάτων που οδήγησαν στο εφιαλτικό αδιέξοδο.

Xρειάζονται πολλές γενιές για να ξαναγεννηθεί Eλληνισμός στην καμένη ελλαδική γη. Nαι, θα ψηφίσουμε για άλλη μια φορά ολότελα απελπισμένοι, για άλλη μια φορά το σιχαμερό μη χείρον. Aλλά να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους ότι η ριζοσπαστικότερη αντίστασή μας είναι μόνο η «υπαρξιακή»: αλλαγή προσωπικής στάσης απέναντι στη μοίρα να γεννηθούμε Eλληνες. Mη χάνουμε πολύτιμα της προσωπικής ζωής μας χρόνια δίχως την επίγνωση, ότι η ελληνικότητα είναι προσωπική ανακάλυψη, είναι έρωτας, όχι δεδομένη καταγωγή. Oτι αξίζει να τη ζήσεις, όποιος ηλίθιος ή απατεώνας κι αν σε κυβερνάει, μεθώντας με τη γλώσσα της, αφομοιώνοντας την αρχοντιά της ιστορίας της, έκθαμβος συνεχώς με το αποκαλυπτικό κάλλος της Tέχνης της, ερωτευμένος ακατάπαυστα με τη σοφία που ενηλικίωσε την ανθρώπινη αναζήτηση.

Δεν είναι φυγή η προσωπική ανακάλυψη της ελληνικότητας. Eίναι δρομοδείχτης.

Χ. Γιανναράς


(αλλαγές στην μορφοποίηση δικές μου)

5 σχόλια:

  1. Με αφορμή ιδιωτικό σχόλιο που έλαβα, θα ήθελα να σημειώσω πως οι απόψεις μου δεν ταυτίζονται πάντα ή εξ ολοκλήρου με τα κείμενα που μπορεί να παραθέτω, όπως αυτό του κ. Γιανναρά, αλλά ο λόγος που τα παραθέτω βασίζεται στο γεγονός ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως μια γόνιμη αφορμή για κριτική σκέψη πάνω σε αρκετά θέματα. Άλλωστε πιστεύω πως πάντα πρέπει να είναι κανείς ανοιχτός σε άλλες απόψεις, να τις κρίνει και να επιθυμεί τον διάλογο δίχως τις αγκυλώσεις που όλοι μπορεί λίγο ή πολύ να έχουμε.

    Θα με ενδιέφερε πολύ και η δική σας άποψη στα θέματα που θίχτηκαν

    α.α.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ασφαλώς και δεν ταυτιζόμαστε πάντα με ότι παραθέτουμε, άλλωστε ο χαρακτήρας της ανάρτησης διαμορφώνεται από τους σχολιαστές, σε τέτοιο βαθμό ορισμένες φορές που ο «αναρτηστής» (όπως ο ασυρματιστής) να έχει κάπως άχαρο ρόλο.
    Ωστόσο για το συγκεκριμένο θέμα και τις απόψεις που παρουσιάσατε αγαπητέ, τι να πούμε; Η μοναδική μου ίσως ένσταση είναι πως τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει κανέναν να ζει ποιοτικά (ούτε οι έννοιες που προκύπτουν από τις δυσκολίες, ούτε τα δυσβάσταχτα οικονομικά προβλήματα)διότι η «ποιότητα» είναι στάση ζωής, κάτι το οποίο δεν αγοράζεται, δεν χαρίζεται, δεν, δεν, δεν, απλά προκύπτει. Ας είναι η «ποιότητα» είναι παρεξηγημένη λέξη, τόσο που για χάρη της χύνεται αίμα στο πλανήτη μας…

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Νομίζω έχετε πολύ δίκαιο στην παρατήρησή σας και άλλωστε ο διάλογος είναι κάτι που προσφέρει καμιά φορά πολύ περισσότερα...(και είναι χαρά για τον αναρτησή-ασυρματιστή(!) να γίνεται άχαρος ο ρόλος του!)

    Σχετικά με το θέμα της προσωπικής εύρεσης της ποιότητας όπως το θέσατε, (ή μήπως ουσίας; δυστυχώς όντως η λέξη ποιότητα έχει αρχίσει να ακούγεται ύποπτη πολλές φορές) τολμώ να δηλώσω πως πραγματικά αναρωτιέμαι αν όντως ο καθένας από εμάς είναι πάντα ελεύθερος να το καταφέρει αυτό. Ένας εξαθλιωμένος άνθρωπος (είτε οικονομικά είτε «πνευματικά», αν και δεν μου αρέσει αυτή η λέξη, αλλά καταλαβαίνετε τι θέλω να πω) που απλά προσπαθεί να επιζήσει σε μια κοινωνία, που έγνοια του έ χ ε ι γ ί ν ε ι μονάχα η καθημερινή πάλη, δεν ξέρω πως μπορεί να βρει την ευκαιρία να αναλογιστεί μια άλλη οπτική... Πόσο μάλλον αν θέλουμε να μιλήσουμε για μια συλλογική αναζήτηση της ουσίας των πραγμάτων... πραγματικά δεν ξέρω... ίσως να είναι κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες που να επιτρέπουν κάτι τέτοιο αλλά πώς μπορεί κανείς να τις δημιουργήσει;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μέσα από την καθημερινή πάλη τίποτα δεν αποκτάς αγαπητέ; Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες του ίδιου μας του αγώνα. Έχουμε την ίδια μας την εμπειρία που δυστυχώς την αξιοποιούμε μονάχα ως κακό μαντάτο, κακή τύχη… Ανταλλάσουμε απόψεις βάση ατμόσφαιρας και όχι εμπειρίας και νομίζω πως με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζουμε τα πάντα. Όπου φυσάει ο(πολιτικός) άνεμος, η μόδα...
    Αν κάτι φταίει λοιπόν είναι τα κιλά μας! Θα πρέπει να αποκτήσουμε βάρος να μην παρασυρόμαστε τόσο εύκολα. Φιλοσοφικά ερωτήματα όπως: Η ιδέα που έχω εγώ για τον εαυτό μου ή τον εξωτερικό κόσμο είναι πραγματική; Μας γεμίζουν με προβληματισμούς που σίγουρα μόνο καλό κάνουν. Ο Λοκ για παράδειγμα απαντά εστιάζοντας περισσότερο στο πρόσωπο ως φορέα λειτουργιών παρά ως δηλωτικό μιας υπόστασης. Οποιαδήποτε εντούτοις αναφορά σε φιλοσοφικά μοντέλα δεν μπορεί να περιορίσει οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση που μας βοηθά να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και το κοινωνικό σύνολο στο οποίο ανήκουμε.
    Καιρό τώρα ανοίγετε κουβέντες όπως εκείνη της ταυτότητας που βοηθούν να κατανοήσουμε πράγματα του εαυτού μας αλλά και της «πραγματικότητας». Ωστόσο πώς να μιλήσουμε για κρίση ταυτότητας όταν δεν έχουμε προσεγγίσει την ίδια την έννοια της ταυτότητας(ναι ή έννοια θα πρέπει να γίνει έγνοια μας στην περίπτωση αυτή) και της συλλογικής ταυτότητας. Πως θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε την ιδιαίτερη ταυτότητα ενός λαού, ενός έθνους ή και κοινωνικής ομάδας; Πως θα την προσδιορίσουμε χωρίς να έχουμε αναλύσει τα παραπάνω;
    Ας είναι, για κάποιο λόγο μεταπήδησα στο θέμα αυτό όμως..ναι είχα μείνει στο να μην παρασυρόμαστε έτσι εύκολα, βλέπετε αγαπητέ είμαι από εκείνους(τους ανθρώπους)που θεωρούν πως από τησύσταση του νεοελληνικού κράτους υιοθετήθηκαν ρεύματα, ιδεολογίες, συμπεριφορές δίχως να προλάβουν να φιλτραριστούν(εδώ παίζει μεγάλο ρόλο η εμπειρία, η ανώριμη επιβεβλημένη υιοθέτηση δίχως την απαιτουμένη εμπειρία έκανε ζημιές).Λυπάμαι αν σας κούρασα, καλό σας βράδυ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητή athinastra,
    βεβαίως και δ ε ν με κουράζετε και αντιθέτως σας ευχαριστώ πάρα πολύ που μοιράζεστε τις σκέψεις σας.
    Σίγουρα από την καθημερινή πάλη κανείς μπορεί να κερδίσει πολλά ακόμη και κάτω από τις δυσμενέστερες συνθήκες αλλά όταν δεν υπάρχει καν ο χρόνος για να τεθούν ερωτήματα, όταν κανείς δεν έχει την ευκαιρία να ξεφύγει από τις «αξίες» της καταναλοκρατούμενης κοινωνίας μας, δεν ξέρω κατα πόσο είναι εφικτή αυτή η καθαρά τελικά υπαρξιακή διερεύνηση... και βέβαια δεν λέω ότι κανείς πρέπει να διαβάσει φιλοσοφία ή δεν ξέρω τι, απλά αρκεί να θέσει το ερώτημα έστω και με τον πιο απλό και λιτό τρόπο. Δηλαδή πιστεύω πως πολλές φορές το άτομο μπορεί να στέκεται ανήμπορο ακόμη και σε αυτό το επίπεδο...με λίγα λόγια τίθεται, για μένα τουλαχιστον, ένα θέμα: κατα πόσο η «ευθήνη» για τέτοιες επιλογές ζωής (που δεν εξαρτώνται από την προσωπική δράση, που άλλωστε μπορεί να περιορίζεται από άλλες συνθήκες, αλλά από την οπτική του καθενός, από τα ερωτήματα που θέτει) μπορεί να εντοπιστεί στο άτομο ή στην κοινωνία.
    Το θέμα της ταυτότητας είναι όντως μεγάλο.. και για αυτό σκοπεύω να το θίξω εκ νέου στο εγγύς μέλλον. Κατα κάποιο τρόπο, νομίζω, συσχετίζεται με όλα αυτά, είτε μιλάμε για την προσωπική ταυτότητα είτε την συλλογική... άλλωστε με την ταυτότητα απαντάμε μερικώς στο ερώτημα «ποιος είμαι»... ερώτημα που γεννά και τόσα άλλα.
    Αισθάνομαι επίσης πως όλο αυτό το οποίο σήμερα βιώνουμε έχει να κάνει με μια συλλογική κρίση ταυτότητας.... μια κρίση που σχετίζεται άμεσα με την άκριτη υιοθέτηση ιδεολογιών όπως λέτε.. αυτό που τόσοι χαρακτήρισαν πιθηκισμό (λ.χ. από τον Παπαδιαμάντη, τον Καραβίδα & και τον Πανταζόπουλο, μέχρι και σήμερα τον Γιανναρά - για να πω κάποιους που έχω διαβάσει λιγάκι), ένα θέμα που σίγουρα χρειάζεται διερεύνηση....ζωτικό μάλλον για να δούμε που οδεύουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Παρακαλώ αφήστε το δικό σας Σχόλιο ή Προβληματισμό!!