Κοινοτισμός, Μια αίγλη φωτός! - [1] Εισαγωγή

Με αυτήν την ανάρτηση, θέλω να εγκαινιάσω την παρουσίαση μιας σειράς άρθρων για τον κοινοτισμό, δηλαδή το κοινωνικοπολιτικό σύστημα οργάνωσης των μελών μιας κοινωνίας σε κοινότητες, ομάδες, ένα άθλημα το οποίο γέννησε και γεννήθηκε στις Πόλεις-Κρατη, εξυμνήθηκε μαζί με (άμεση) Δημοκρατία της Αθήνας και συνέχισε να αποτελεί σημείο αναφοράς και τρόπος ζωής των Ελλήνων μέχρι την οργάνωση του Ελληνικού κράτος κατά μίμηση αυτών της Ευρώπης, οποτε και άρχισε να σβήνει...

Νομίζω πως αξίζει κανείς, καθώς πορεύεται μέσα στις ιδέες που θα παρουσιαστούν, να διερωτηθεί, να αναρωτηθεί, για το κατά πόσο οι ιδέες αυτές είναι επίκαιρες και για το αν θα μπορούσαν να γεννήσουν προτάσεις για την λύση του σημερινού αδιεξόδου. Ευελπιστώ να αποτελέσουν τροφή για γόνιμη σκέψη.

Δανείζομαι τα κείμενα αυτά από το  εξαιρετικό αφιέρωμα της εφημερίδας "Μακεδονία της Κυριακής"

Υπογραμμίσεις δικές μου. 


ΥΓ με αφορμή τον πίνακα του Θεόφιλου, τον οποίο και επέλαξα συνειδητά για την παρουσίαση αυτού του θέματος: Αξίζει κανείς να παρατηρήσει πως η ομαδικότητα και η ζωτική ανάγκη (και) των Ελλήνων για κοινωνία πέρασε ακόμη και στους παραδοσιακούς χορούς,  όπου εκφράστηκε με το κράτημα των χεριών και τον κοινό βηματισμό. Κανείς μπορεί να πει πολλά αναλύοντας τους και ίσως υπάρξει θέμα μελλοντικής ανάρτησης 

α.α

“Μοι φαίνεται ως μία αίγλη φωτός, εν φαεινόν βήμα, εν εύηχον κήρυγμα προόδου, ευημερίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων”! Με αυτά τα γεμάτα ενθουσιασμό και από καρδιάς λόγια ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης χαιρετίζει το 1908 την ίδρυση συνεταιρισμού άρτι συσταθείσας κοινότητας, προλογίζοντας το καταστατικό της.





Κοινότητες, συνεταιρισμοί, συντροφίες και άλλες συσσωματώσεις και ενώσεις προσώπων αποτελούν συναντήσεις ανθρώπων που αγωνιούν και αγωνίζονται για το κοινό καλό και την κοινή ευημερία. Και μάλιστα μάχονται για την επίτευξη στόχων που εδράζονται επί πραγματικών ζητημάτων που προκύπτουν από τον ζωτικό τους χώρο. Άλλωστε, για να θυμηθούμε πάλι τον μεγάλο σκιαθίτη συγγραφέα και το επίκαιρο διήγημά του “Χαλασοχώρηδες”, που αναφέρεται στις εκλογές, “όπου γενικότης, εκεί και επιπολαιότης”.
Οι ενώσεις αυτές, με βαθιές ιστορικές ρίζες, δοκιμασμένες και μέσα στον ελληνικό χωρόχρονο ή καλύτερα μέσα στην αργόσυρτη ελληνική συνέχεια, απέδειξαν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα ποικίλα προβλήματα που προκύπτουν και απασχολούν τους πολίτες μιας περιοχής (παιδείας και πολιτισμού, τοπικής αυτοδιοίκησης, φορολογίας, εκκλησιαστικά, φιλανθρωπίας...)
Δυστυχώς σήμερα ο πολίτης, τόσο ως πρόσωπο όσο και ως έννοια, είναι απαξιωμένος, αφού ουσιαστικά δεν του προσφέρεται να πράξει το αυτονόητο: Να γίνει ουσιαστικό μέλος και στέλεχος της κοινωνίας στην οποία ζει και κατά συνέπεια να αναλάβει υπεύθυνα τη μοίρα του τόπου του.
Εντούτοις ο κοινοτισμός στις ποικίλες εκδοχές του παραμένει διεθνώς και σήμερα επίκαιρος και συνεχίζει να προκαλεί το ενδιαφέρον και να γοητεύει τους ανθρώπους. Το σημαντικότερο είναι πως ίσως αποτελεί την τελευταία ελπίδα και το έσχατο καταφύγιο των ανθρώπων για να συναντηθούν, να επικοινωνήσουν και να αντιμετωπίσουν συλλογικά τα προβλήματα που τους απασχολούν. Γιατί μόνο έτσι "το μέλλον αναγκαίως θα είναι καλύτερον του παρελθόντος", όπως καταλήγει στο κείμενό του ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης προλογίζοντας την ίδρυση του συνεταιρισμού της κοινότητας.

Επιμέλεια αφιερώματος, κείμενο, συνέντευξη: Στέλιος Κούκος

Συνέντευξη: Κώστας Βεργόπουλος

Γράφουν: Σπύρος Κουτρούλης, Μελέτης Η. Μελετόπουλος

Κείμενα: Νικόλαος Ι. Πανταζόπουλος, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Σημείωση α.α. : Δεν γίνεται παρά να σταθούμε λίγο στα λόγια του τόσο οξυδερκή Παπαδιαμάντη, κάποια λόγια που είναι σαν να ειπώθηκαν σήμερα (δες και Παπαδιαμάντης - "Τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται" )  

Πρόλογος εις το καταστατικόν συνεταιρισμού κοινότητος  

Κοσκινά Καρδίτσης 

το βιβλιάριον τούτο, το περιέχον το Καταστατικόν της νεωστί αποκαταστάσης Κοινότητος του μικρού χωρίου Κοσκινά της Καρδίτσης,  μοι φαίνεται ως μία αίγλη φωτός, εν φαεινόν βήμα, εν εύηχον κήρυγμα προόδου, ευημερίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων. Η αλλαγή εξουσίας και Κυβερνήσεως, και η φυσική εντεύθεν ανωμαλία, η ζύμωσις η εκ του κομματισμού προερχομένη, η ανεπάρκεια και αφροντισία των Ελληνικών Κυβερνήσεων, των λόγω μεν επαγγελλομένων εκάστοτε την λεγομένην αποκέντρωσιν, πράγματι δε εξασκουσών την συγκέντρωσιν μέχρις αποπνιγμού, και η γειτνίασις του συχνά πλημμυρούντος Παμίσου, όλα ταύτα συλλήβδην υπήρξαν αφορμή όπως μη διοικήται καλώς το χωρίον και φθίνη η Κοινότης. Χάρις τω Θεώ ανέτειλεν επ’ εσχάτων η ευεργέτις πρωτοβουλία νεαρών ευπαιδεύτων ανδρών, τέκνων του αυτού χωρίου, εις το πνεύμα των οποίων επήλθε φωτισμός και ευβουλία, προς άρσιν των κακών τούτων και το ανά χείρας βιβλιάριον δύναται να χρησιμεύση ως υπόδειγμα πώς πρέπει να διευθύνωνται εκασταχού αι κοινοτικαί περιουσίαι. Οι γεωργικοί πληθυσμοί της Θεσσαλίας και της Ελλάδος, οίτινες αποτελούσι την βάσιν της κοινωνίας, και πρέπει να σεμνύνωνται δι’ αυτό, ας λάβωσι διδάγματα και ας καρπωθώσιν ωφελήματα εκ του διαυγούς τούτου Καταστατικού, του περιποιούντος τιμήν εις εκείνους οίτινες το υιοθέτησαν και το κατήρτισαν, και, συν Θεώ αρωγώ, τάχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον. Το μέλλον αναγκαίως θα είναι καλύ- τερον του παρελθόντος. 

(1908) 

Αλεξάνδρος Παπαδιαμάντης, τόμος Ε’, επιμέλεια 

Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλος, εκδόσεις Δόμος.

Σχετικές Παλαιότερες Ανάρτησεις: 
Παπαδιαμάντης - "Τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται"
Προβληματισμός στα σχόλια του Παπαδιαμάντη - Γιατί επιμένουμε στα λάθη μας ;