Γ. Ρίτσος - Με αυτές τις πέτρες

Γ. Ρίτσος - Ζωγραφική
σε Πέτρα

Μετά από λίγες μέρες απουσίας - ήρθε σήμερα και η τελευταία μέρα του Αυγούστου να χαιρετίσει έτσι μεσοβδόμαδα και ίσως κάπως ασήμαντα το καλοκαίρι - θα ήθελα πολύ να αναγράψω ένα ολιγόστιχο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου και κάποιες σκεψεις, τώρα που οι μέρες μικραίνουν και το φθινόπωρο επιστρέφει ίσως κάπως πιο δύσκολο...

Μ᾽ αὐτὲς τὶς πέτρες

Σ. Μητραλέξης - Κοραής και Μετακένωση;

Αδαμάντιος Κοραής. Έργο του Γ. Βρούτου.
Στήθηκε στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου
το 1875, σύμβολο, ίσως, της ιδεολογίας της
 ελλαδικής διανόησης και του κράτους.              

Σήμερα συνεχίζουμε το θέμα που θίξαμε στην ανάρτηση Tο μεταπρατικό ελλαδικό κράτος και η ελληνική μειονεξία, με μια πολύ ενδιαφέρουσα σύντομη μελέτη του Σωτήρη Μητραλέξη που αξίζει να την διαβάσει ο καθένας ώστε να κατανοήσει την ιδεολογία που διαμόρφωσε το ελλαδικό κράτος.

Ἡ κοραϊκὴ «Μετακένωσις» - σύμφωνα μὲ τὴ διδακτορικὴ διατριβὴ τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδεροῦ στὸ Mainz τὸ 1962

Πρόκειται εἰσαγωγὴ στὴν ἔννοια τῆς «μετακένωσης» μὲ νήφωνα σχολιασμὸ τῆς γερμανόφωνης διδακτορικῆς μελέτης τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδεροῦ γιὰ αὐτήν, τὴν περίφημη θεωρία τοῦ Ἀδαμάντιου Κοραῆ γιὰ τὸν μοναδικό, κατ’ αὐτόν, τρόπο φωτισμοῦ καὶ διαφωτισμοῦ τῶν Ἑλλήνων.

Μά, ποιός εἶναι ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδερός;[1] Πρόκειται γιὰ τὸν μετέπειτα ἱδρυτὴ τῆς Ὀρθόδοξης Ἀκαδημίας Κρήτης στὸ Κολυμπάρι Χανίων. Τὸ 1962 τοῦ ἀπενεμήθη ὁ τίτλος τοῦ διδάκτορος ἀπὸ τὸ πανεπιστήμιο τοῦ Mainz γιὰ τὴν διατριβή του, Metakenosis: Griechenlands kulturelle Herausforderung durchdie Aufklärung in der Sicht des Korais und des Oikonomos[2] (Μετακένωσις: Ἡ πολιτισμικὴ πρόκληση τῆς Ἑλλάδας κατὰ τὸν Διαφωτισμὸ σύμφωνα μὲ τὸν Κοραῆ καὶ τὸν Οἰκονόμο). Ἡ διατριβὴ δὲν ἔχει κυκλοφορήσει στὰ ἑλληνικά.[3]

Καλά, ἀνάλυση γιὰ τὴν Μετακένωση στὰ ἑλληνικὰ δὲν ὑπάρχει; Δηλαδὴ πρέπει νὰ ἀνατρέξουμε στὰ γερμανόφωνα διδακτορικὰ τῶν γερμανικῶν πανεπιστημίων, ἀκόμα καὶ τὰ ἐκπονηθέντα ἀπὸ Ἕλληνες, γιὰ ζητήματα ἀμιγῶς σχετιζόμενα μὲ τὸν νεώτερο Ἑλληνισμό;

Βεβαίως καὶ δὲν ὑπάρχει. Ἂν ἀναζητήσετε βιβλίο μὲ τὴ λέξη «Μετακένωσις» ἢ «Μετακένωση» στὸν κατάλογο βιβλίων τοῦ Ἐθνικοῦ Κέντρου Βιβλίου (προσεχῶς... «Κέντρο Βιβλίου») ἢ στὴν βιβλιοθήκη τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, δὲν θὰ βρεῖτε παρὰ ἕνα σχετικὸ ἄρθρο σὲ ἐπιστημονικὸ περιοδικὸ (κι ἕνα ἄσχετο). Κανένα σύγγραμμα, κανένα βιβλίο.[4]

Τὸ ἄρθρο, λοιπόν, δὲν φιλοδοξεῖ νὰ ἀποτελέσει περίληψη τῆς διδακτορικῆς διατριβῆς τοῦ Παπαδεροῦ ἀλλὰ μᾶλλον σχολιασμό της μετ’ εἰσαγωγῆς καὶ παραπεμπτικῆς τριβῆς. Γι’ αὐτὸ παρατίθενται κατ’ ἀρχὰς καὶ κάποια σπαράγματα τοῦ ἴδιου τοῦ ἐμπνευστῆ τῆς θεωρίας ποὺ σημάδεψε τὴν προσπάθεια τῶν Ἑλλήνων νὰ συστήσουν κράτος, τοῦ Ἀδαμάντιου Κοραῆ, σὲ μιὰ προσπάθεια νὰ δοῦμε ἔστω γιὰ λίγο τὴν θεωρία αὐτὴ χωρὶς τὸ πρῖσμα τοῦ Παπαδεροῦ, ἀλλὰ μὲ ἐπίγνωση τοῦ τί ἐπέφερε ἡ ἐμμονὴ σ’ αὐτὴν στὸν σχεδιασμὸ τοῦ σύγχρονου ἑλλαδικοῦ κράτους.

Πυγμαλίων

«…ars adeo latet arte sua…»

Ovid, Metamorphoses X.

Τις υποσχέσεις δεν τις κράτησε

ούτε η κούφια αυτή η νύχτα

κι΄ ο οίνος, ο πικρόγλυκος, δεν έσβησε,

όπως ενόμιζε, τον έρημο τον πόνο

όχι, μονάχος ποτέ δεν ήταν˙

άλλωστε έβλεπε τα μάτια τα δικά της

που σα να δάκρυζαν στου λυχναριού το φως

αυτόν κοιτούσαν αλαβάστρινα

έχοντας ίσως ξεχάσει πως από

τα χέρια τα δικά του καμωμένα ήσαν…

Χ. Γιανναράς - Tο μεταπρατικό ελλαδικό κράτος και η ελληνική μειονεξία

Χ. Γιανναράς

Σήμερα θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα θέμα το οποίο λίγο ή πολύ έχει θιχτεί σε αρκετές αναρτήσεις και αυτό είναι το πρόβλημα του «μεταπρατικού ελλαδικού κράτους» και ο καλλίτερος τρόπος είναι νομίζω να δανειστώ τον λόγο του κ. Χ. Γιανναρά. 

Γιατί νοιώθουμε το κράτος εχθρικό και αντίπαλο; Παράγουμε πολιτισμό; Πιθηκίζουμε ή προσλαμβάνουμε και προσαρμόζουμε στις ανάγκες μας τα επιτεύγματα της δυτικής Ευρώπης; Από που προέρχεται αυτό το αίσθημα μειονεξίας που χαρακτηρίζει πολλές συμπεριφορές και ενέργειες μας; Ποια η ιδεολογία του ελληνικού κράτους και τι σχέση μπορεί να έχει με τα σημερινά προβλήματα; 

Αυτά και άλλα πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα και προβληματισμοί θίγονται και ίσως απαντιούνται στην εξαιρετική εκπομπή του Χ. Γιανναρά «Tο μεταπρατικό Ελλαδικό Κράτος», από την σειρά ραδιοφωνικών εκπομπών Ασκήσεις κριτικής σκέψης. Μια εκπομπή που πρέπει ο καθένας να ακούσει και να αναλογιστεί. 

Ακούστε την ΕΔΩ (από το Αντίφωνο)

(μπορείτε να την μεταφορτώσετε κάνοντας δεξί κλικ και επιλέγοντας save us...)

Ακολουθεί μια σύνοψη των πρώτων βασικών ιδεών:

To κόκκινο σημάδι της Ιδιωτείας (και η συμμετοχή στα Κοινά)

Διάβαζα πριν λίγο καιρό τους Ἀχαρνῆς του Αριστοφάνη (η αρχαιότερη κωμωδία που μας σώζεται) και αν και αξίζει κανείς να αναφερθεί σε όλο το έργο (και θα γίνει και αυτό κάποια στιγμή), σήμερα θα ήθελα να αναφερθώ σ᾽ ένα συγκεκριμένο χωρίο που μου έκανε ιδιαίτερα μεγάλη εντύπωση  και που νομίζω αξίζει να αναλογιστούμε:

Μιλάει ο Δικαιόπολης (το κύριο πρόσωπο του δράματος, «ένας μέσος τίμιος Αθηναίος πολίτης, ο οποίος έχοντας απηυδήσει από την απροθυμία της πατρίδας του να έλθει σε ειρηνική συνδιαλλαγή με την Σπάρτη, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να κάνει προσωπική ειρήνη με τους Σπαρτιάτες»[1]):